شواهد حاکیست حداقل دو سوم از جمعیت بیماران مبتلا به بیماری های خود ایمنی را زنان تشکیل می دهند. بیماری های خود ایمنی، گروه متفاوتی از انواع بیماری ها را در بر می گیرند که در آن ها بدن به اشتباه، بخشی از سلول ها و بافت های سالم خود را به شکل عامل تهدید کننده خارجی قلمداد کرده و بر ضد آن عضو یا بافت، دست به اقدام و محافظت از خود می زند.
در واقع سلول های مربوط به سیستم ایمنی بدن که برای محافظت از بدن در برابر ویروس و باکتری مجهز شده اند، به این اندام ها یا بافت ها حمله می کنند. پژوهشگران بر این باورند که تفاوت های جنسیتی میان زن و مرد و در این میان شیوه متفاوتی که بدن آن ها به تهدیدهای سیستم ایمنی واکنش نشان می دهد، مانند تفاوتی که در مورد عملکرد متفاوت هورمون های بدن آنها مانند استروژن،پروژسترون و تستسترون دیده می شود، زنان را بیش از مردان مستعد ابتلا به بیماریهای خود ایمنی می کند.
ماهیت حملات خود ایمنی بدن در بیماریهای گوناگون ناشی از آن، متفاوت است. بطور مثال، در یکی از بیماری های خود ایمنی به نام تصلب بافت چندگانه یا ام اس، سیستم ایمنی بدن به غلاف های میلین سلول های عصبی در مغز و نخاع آسیب می رساند. همچنین ارگان ها و بافت های زیادی ( پوست، مفاصل، سلول های خونی، ریه ها، قلب و کلیه ها ) در بدن زنانی که به بیماری خود ایمنی بنام لوپوس اریتماتوس مبتلا هستند، آسیب می بینند. چنانچه زنی به یکی از انواع بیماریهای خود ایمنی دچار شود، احتمال ابتلای او به سایر بیماریهای این گروه نیز،در طول زمان افزایش می یابد. بطور مثال زنان مبتلا به ام اس مستعد این هستند که روماتیسم مفصلی را هم تجربه کنند.
زنان و بیماری های خود ایمنی در آن ها
حقایقی درباره بیماریهای خود ایمنی در زنان
بیماریهای خود ایمنی،8 درصد از جمعیت دنیا را درگیر کرده اند که در این میان حدود 78 درصد از این بیماران را زنان تشکیل می دهند. در واقع شواهد نشان می دهند که زنان سه برابر بیشتر از مردان مستعد ابتلا به این گروه از بیماریها هستند. از هر 9 زن، یک زن در سنین باروری خود با بیماری های خود ایمنی دست و پنجه نرم می کند. احتمال ابتلای زنان به بیماری های خود ایمنی، 8 برابربیشتر از احتمال ابتلای آن ها به سرطان سینه می باشد.
بیماری های خود ایمنی، یکی از 8 عامل مهم در مرگ و میر زنان هستند طوریکه می توانند عمر مفید زنان مبتلا را تا 15 سال کاهش دهند. روماتیسم مفصلی شایع ترین بیماری خود ایمنی در زنان به شمار می آید. در این بیماری دیواره مفاصل توسط سیستم ایمنی بدن مورد حمله قرار گرفته و مفاصل ورم کرده، خشک، سفت و دردناک می شوند که تحرک و کارکرد طبیعی خود را از دست می دهند.
بیماری رایج دیگر از این گروه در زنان، تصلب بافت چندگانه یا ام اس می باشد که همانطور که پیش از این ذکر شد به غلاف های میلین سلول های عصبی حمله می شود و آسیب حاصل به روی کارکرد مغز و نخاع، تاثیر منفی می گذارد. به همین دلیل زنان مبتلا به این نوع از بیماری خود ایمنی، در ایجاد هماهنگی و تعادل بین حرکت های جسمانی خود، صحبت کردن و راه رفتن با مشکلات جدی مواجه می شوند. لرزش، لمس شدن، سوزش و فلج شدن دست ها و پاها، از نشانه های ابتلای به ام اس می باشد. ظاهر شدن هریک از نشانه ها در افراد گوناگون می تواند متفاوت باشد زیرا محل آسیب و گستردگی آن در هر یک از زنان مبتلا، می تواند با دیگری فرق داشته باشد.
نشانه های بیماری های خود ایمنی
نشانه های بسیار زیاد و وسیعی در مورد ابتلا به بیماری های خود ایمنی وجود دارد. نشانه ها از یک نوع آن به نوعی دیگر و در دوره های زمانی گوناگون، به شکلی متفاوت خود را نشان می دهند. جوش و دانه های پوستی و بی حسی موقتی صورت، از نشانه های ساده اما آزار دهنده این گروه از بیماری ها هستند در حالیکه سایر علائم می توانند شدید تر و آشکارتر هم باشند.
مفاصل ورم کرده و دردناک، فلج شدن دست و پا و در نهایت با بروز بیماریهای قلبی و مشکلات کلیوی، بدن رو به نابودی می رود. برخی نشانه ها هم بطور نامحسوس قابل شناخت هستند. نشانه هایی مانند خستگی و کاهش قدرت تمرکز. حتی ممکن است در مراحل آغازین بیماری، اطرافیان چندان متوجه نشانه ها نشوند.
علاوه بر این نشانه های جسمانی که بیماران تجربه می کنند نشانه هایی از آسیب های روانی هم در آنها قابل مشاهده است، نشانه هایی مانند افسرده خویی و اضطراب. گاهی اینگونه نشانه های روانی، زمانی مشخص می شوند که بیمار پس از تحمل آسیب های جسمانی که در اثر ابتلا به بیماری متحمل شده است، دچارشان می شود. تاثیراتی که داروهای مصرفی یا ترس زندگی با یک بیماری که پیامدهایش چندان قابل پیش بینی نمی باشد، به روی این افراد به جا می گذارد.
تاثیرات بیماری به روی زندگی زنان
با توجه به اینکه گاهی برای تشخیص دقیق بیماری های خود ایمنی در زنان، زمان زیادی لازم است زیرا گستردگی و تنوع نشانه های این گروه از بیماری ها زیاد است، بنابراین زنان و خانواده آن ها برای مدت زمان قابل توجهی در ترس و ابهام ناشی از اینکه چه در انتظارشان است بسر می برند. پس از آنکه معاینات زیادی توسط پزشکان، متخصصان و حتی رواندرمانگران صورت گرفت و آزمایشات مورد نیاز انجام شد، می توان به تشخیص دقیق بیماری پی برد و این زمانیست که هم از نظر روحی-روانی، هم جسمانی و هم مالی، فشار زیادی بر فرد بیمار و خانواده او وارد شده است.
علاوه بر این ها
هنوز در مرحله نخستین درمان قرار دارند. در این مرحله، دلهره و اضطرابی جدید به سراغشان می آید. اینکه آیا خواهند توانست مراحل درمان را با موفقیت پشت سر گذارند و چه عوارض و مشکلاتی پیش رو دارند و اگر بیماری تشدید شود، آیا توان مقابله با آن در فرد بیمار وجود خواهد داشت؟ نظر به اینکه بیشتر بیماری های خود ایمنی درمان قطعی ندارند، برای درمان بیماری بایست علائم آن را به روی فرد مبتلا، کنترل کرد و با راهکارهای مناسب از پیشرفت بیماری پیشگیری کرد.
در واقع، زنانی که بیماری های خود ایمنی را تجربه می کنند بایست یاد بگیرند درحالیکه درگیر بیماری و عوارض ناشی از آن هستند، زندگی کنند. در این میان آنچه مهم است مدارا کردن با بیماری بوسیله بکارگیری بهترین راهکارهای موجود برای کاهش درد ها و مانع شدن از رشد بیماری می باشد. بر اساس نوع ماهیتی که این گروه از بیماریها دارند، این گروه از زنان مبتلا و خانواده های آنها، بایست فشارهای مستمر و زیادی را در مورد هزینه های درمان، روابط با دیگران، عوارض ناشی از مصرف داروها، مشکلات جنسی و مربوط به فرایند بارداری، بچه دار شدن و شیردهی، ایفای نقش زنان به عنوان یک مادر در خانواده و کم شدن توان این زنان در سایر فعالیت های مورد نیازشان، طاقت بیاورند.
تسکین دردهای جسمانی و روانی ناشی از بیماری
با توجه به چالش های فراوانی که زنان مبتلا به بیماریهای خود ایمنی تجربه می کنند نیاز است تا هم خودشان و هم خانواده آن ها، حمایت شوند. در حالیکه پزشکان و پرستاران وضعیت جسمانی آن ها را مراقبت کرده و با تجویز داروها و مراقبت های درمانی مربوط به جسمشان، به آن ها کمک می کنند تا از پس مشکلات جسمانی برآیند، لازم است تا رواندرمان گر و مشاوران نیز کمک های حرفه ای خود را در کنترل نوسانات روحی-روانی به این گروه از زنان ارائه دهند و حامی آن ها در پشت سر گذاشتن چالش های روانی حاصل از دست و پنجه نرم کردن با این بیماریها باشند.
دریافت مشاوره های حرفه ای از یک متخصص در این زمینه، کمک می کند تا روش هایی برای تسکین رنج های روحی بدست آورند. روانشناس کمک می کند زندگی جدید خود را با پذیرش بیشتری دنبال کرده و انعطاف بیشتری در قبول چالش های غیر قابل اجتناب خود داشته باشند. روش هایی که برای غلبه بر استرس، اضطراب، افسرده خویی، اختلافات خانوادگی، روابط بین فردی و مراقبت از سلامت روان در حالیکه درگیر این بیماری ها هستند، بکار گرفته شوند.
