چنانچه زوجی بیش از یکسال، رابطه جنسی را بدون روش های پیشگیری از بارداری و با تمایل به بچه دار شدن تجربه کنند اما بارداری اتفاق نیفتد (در مورد زوجین بالای 35 سال این مدت 6 ماه در نظر گرفته می شود)، بایست توسط پزشک زنان و زایمان ویزیت شوند. ناباروری چالشی است که برخی از زوجین با آن دست و پنجه نرم می کنند. گاهی این مشکل به زن مربوط است، گاهی به مرد و گاهی هر یک از زوجین، مشکلات خاص خود را دارند. در ادامه، شما را با دلایل ناباروری زنان و چگونگی پرداختن به آنها آشنا می کنیم. مشکلات مربوط به تخمک گذاری، آندومتریوز، تخمک های ضعیف، سندروم تخمدان پلی کیستیک، ناباروری مربوط به ناهنجاری های لوله های رحمی و…، از جمله دلایل ناباروری در زنان شناخته شده اند که قابل بررسی است.
دلایل کلی مربوط به ناباروری زنان
مشکلات مربوط به تخمک گذاری
تخمک گذاری زمانی درست پیش نمی رود که تخمک در تخمدان رشد نکند یا تخمدان نتواند در زمان تخمک گذاری، تخمک بارور شده را آزاد کند. نارسایی زودرس تخمدان، نامیست که اینگونه ناهنجاری های تخمگ گذاری را به آن نسبت می دهند و با نشانه هایی مانند توقف قاعدگی یا قاعدگی های نامنظم، کم یا زیاد بودن خونریری در دوران قاعدگی و یا فقدان تجربه سندروم پیش از قاعدگی مانند تورم و حساس شدن سینه ها ظاهر می شود. در بیشتر زنان نابارور، این نارسایی به چشم می خورد. درمان های قابل اجرا در مرحله نخست، حفظ وزن مطلوب است بطوریکه زنان از لاغری و چاقی به دور بمانند. در ادامه، داروهای مناسب و کاربردی را مصرف کرده و از لقاح مصنوعی و آزمایشگاهی کمک بگیرند.
آندومتریوز
زمانیکه بافت طبیعی جداره داخل رحم به بیرون رحم رشد کند، آن را بافت آندومترویوز می خوانیم. رشد این بافت معمولا به شکم یا لگن، کشیده می شود. این عارضه در بدن برخی زنان بدون نشانه است اما برخی از زنان روابط جنسی و قاعدگی های دردناکی را به این دلیل، تجربه می کنند. برخی هم خونریزیهای زیاد در طول قاعدگی و لکه بینی های غیر طبیعی دارند. دردهای لگنی هم از نشانه های دیگر آندومتریوز در بدن زنان به شمار می آید. روش های درمانی هم می تواند شامل عمل جراحی برداشتن بافت آندومترویوز و یا باز کردن لوله های رحمی مسدود شده باشد. دارودرمانی و انجام لقاح مصنوعی و آزمایشگاهی هم می توانند مورد استفاده قرار گیرند.
تخمک های ضعیف
کیفیت و مقدار تخمکی که تخمدان ها بطور طبیعی یا در اثر درمان های نازایی تولید می کنند، پس از 35 سالگی بطور قابل توجهی کاهش می یابد. داشتن تخمک های ضعیف در بدن زنان، هیچ نشانه ای ندارد و برای رفع آن می توان داروهای باروری مصرف کرد یا اینکه با استفاده از تخمک های خود شخص، لقاح آزمایشگاهی را انجام داد یا اهداء تخمک و جنین صورت گیرد.
سندروم تخمدان پلی کیستیک
زمانیکه تخمک های کوچک درون تخمدان ها نتوانند به اندازه ای رشد کنند که قدرت باروری داشته و به شکل تخمک بارور شده آزاد شوند سندروم تخمدان پلی کیستیک اتفاق می افتد. اختلالات هورمونی بدن زنان هم می تواند دلیلی باشد برای ابتلای آنها به این سندروم. قاعدگی های نامنظم، چاقی و رشد موهای زائد، از نشانه های این سندروم محسوب می شود. تغییر سبک زندگی مانند تغییر عادات غذایی، ورزش و تحرک بدنی، مصرف داروی کلومیفن سیترات، تزریق داروهای باروری، تحریک تخمک گذاری و لقاح مصنوعی، می توانند درمان های پیشنهادی پزشکان در این باره باشند. زنانی که اختلالات قند خون را تجربه می کنند، استفاده از داروهای دیابت، می تواند تخمک گذاری هایشان را بهبود بخشد.
ناهنجاری های لوله های رحمی
اگر لوله های فالوپ در رحم مسدود شوند یا آسیب ببینند از رسیدن اسپرم به تخمک جلوگیری کرده و یا مانع از بارور شدن تخمک در رحم شما می شوند. دلایل اصلی مشکلات مربوط به لوله ها می تواند شامل ابتلا به بیماری های عفونتی آمیزشی ( مانند کلامیدیا )، بیماری های التهابی لگن و جراحی های نابارور سازی قبلی باشد. این دست از ناهنجاری ها، علامت خاصی در بدن ندارند و برای درمان آن ها می توان از جراحی برای گشودن انسداد لوله ها استفاده کرد. چنانچه جراحی موفقیت آمیز نبوده و یا لوله های رحمی آسیب زیادی دیده باشند که ترمیم آنها امکان پذیر نباشد، می توان پیش از انجام لقاح مصنوعی، اقدام به برداشتن آنها کرد تا شانس بارداری زن بیشتر شود.
اختلال کارکرد هیپوتالاموس
دو هورمونی که از غده هیپوفیز ترشح می شوند، مسوول تحریک ماهانه تخمدان ها هستند. هورمون جسم زرد تخمدان و هورمون محرکه فولیکولی تنش و استرس های بیش از حد جسمانی و روانی، کمبود یا اضافه وزن فوق العاده زیاد و نیز، کاهش و افزایش قابل توجه وزن به یکباره، تولید و ترشح این دو هورمون را دچار اختلال کرده و بر کارکرد صحیح تخمدان ها تاثیر منفی می گذارد. قطع قاعدگی یا بی نظم شدن آن، از جمله نشانه های ابتلای زنان به این نوع اختلال است.
ترشح زیاد پرولاکتین
غده هیپوفیز می تواند با ترشح بیش از حد هورمون پرولاکتین منجر به فراوانی این هورمون در بدن شود که این فرایند، مقدار ترشح استروژن را کاهش داده و ناباروری زنان را به وجود می آورد. معمولا مشکلات مربوط به کارکرد غده هیپوفیز، خود ناشی از دارو درمانی هایی است که برای درمان بیماری های دیگری در جریان است.
مشکلات مربوط به دهانه رحم و رحم
از جمله مشکلات رایج رحمی می توان به وجود فیبروم یا میوم ها در رحم زنان اشاره کرد. در مواردی، وجود فیبروم و میوم، موجب انسداد لوله های رحمی یا منع لانه گزینی تخم می شود که به این ترتیب بارداری اتفاق نمی افتد. با این حال بسیاری از زنان دارای فیبروم، حاملگی را تجربه می کنند. تنگی مجرای دهانه رحم، مشکلی است که یک نقص عضو ژنتیکی محسوب می شود و به کارکرد درست دهانه رحم، آسیب وارد می کند. در مواردی هم به علت عدم توانایی دهانه رحم در تولید مخاط یا ماده لزج مناسب برای حرکت اسپرم به سمت رحم، نازایی رخ می دهد.
دلایل ناباروری که پنهان است
گاهی پیش می آید که مطابق با نتایج نرمال تمام آزمایشات انجام شده، دلیل آشکاری برای عدم باروری و ناباروری زنان نمی توان یافت. برخی متخصصان بر این باورند که تفاوت های ساده ای که در دستگاه تولید مثل زنان نابارور نسبت به سایر زن ها وجود دارد، می تواند سدی شود بر سر راه حاملگی آنها.
موانعی که بر سر راه رشد کافی و صحیح تخمک ها وجود دارد یا نقص هایی که در طول فرایند بارداری رخ می دهند، همراه با عواملی نظیر سبک زندگی زنان مانند سیگار کشیدن، تجربه استرس و تنش های زیاد و طولانی مدت، چاقی، مصرف بی رویه نوشیدنی های کافئین دار و افزایش سن ( بعد از 35 سالگی)، سابقه ابتلا به بیماری های آمیزشی نظیر کلامیدیا یا سوزاک، از جمله دلایلی هستند که ممکن است بطور نامحسوس، باروری زنان را به چالش جدی بکشند. گاهی اوقات چنین دلایلی در گذر زمان برطرف می شوند.
