شاید زیاد شنیده باشید که تقویت مهارت های دانش آموزان بخش مهمی از فرایند تحصیل آنها را تشکیل می دهد و اهمیت بسیاری در رشد فردیشان دارد. آنچه در دنیای امروز مهم ترین مهارت های فردی محسوب می شود، در امور تحصیلی هم ارزشمند شناخته شده و می توان با تقویت آنها در دانش آموزان، نسل قدرتمندی پرورش داد. در ادامه راهکارهای موثری را در این باره معرفی می کنیم :
راهکارهایی برای تقویت مهارت های دانش آموزان
ارتباط کلامی
به اشتراک گذاشتن افکار و عقاید، چالش ها و راهکارها به روشی موفق و موثر.
لازم است برای تقویت مهارت ارتباطی دانش آموز، از او درخواست شود که درک خود را از مبحث ارائه شده درسی یا موضوع آموزش داده شده بیان کرده و ایده هایش را توصیف کند. بطور مثال از او بخواهید که راجع به حیوانات، اشکال هندسی یا شعری که خوانده شده صحبت کند. یا اینکه برای سوالاتی که از او پرسیده می شود، جوابی ارائه دهد که زاده باورهای خودش باشد. زمانیکه تکلیفی را انجام می دهند، توضیحی راجع به نحوه عملکردشان بدهند یا اینکه چگونگی حل کردن مساله ای که به او داده شده را از او درخواست کنید. بایست بازخوردی که از مطالب ارائه شده در کلاس دارند را انتقال دهند تا در کنار سایر دانش آموزان، با کلی ایده و دیدگاه آشنا شوند و از طریق گفتگو و تبادل نظرهایی که صورت می گیرد، ارتباطات کلامی آنها بهتر و بهتر شود.
مشارکت و همکاری
تلاش برای دستیابی به هدف مشترک با دیگران. تفکر جمعی و رسیدن به نقطه نظرات مشترک با استفاده از مهارت ها و تخصص های گروهی.
بایست فرصت هایی را برای دانش آموزان خلق کنید که به روی پروژه های بزرگ به شکل گروهی کار کنند و هریک، مسوولیت انجام بخشی از پروژه را بر عهده بگیرند. در حالیکه هر کدام از دانش آموزان وظیفه به عمل رساندن بخشی از پروژه را دارد، بایست در هماهنگی کامل با سایر همکلاسی هایش این کار را انجام دهد تا به بهترین شکل، روحیه مشارکت و همکاری در آنها افزایش یابد. همچنین می توانید با طرح سوالات کلی که نیاز به پاسخ های چندگانه و عمیق دارند، از دانش آموزان بخواهید که بطور گروهی به دنبال جواب ها باشند. ایده ها و دیدگاه های یکدیگر را جمع آوری و بررسی کنند و با تبادل نظر و گفتگوهای موثر، بتوانند به پاسخ جامع و یگانه ای برسند.
یا اینکه موضوع ویژه ای را مطرح کرده و از آنها بخواهید که برایش طرحی بسازند. طرحی که برخاسته از افکار و خلاقیت های مشترک میانشان باشد. به این ترتیب، شاهد چالش هایی خواهید بود که آنها در کنار هم پشت سر می گذارند تا به طرح مشترکی که همگی با آن موافق هستند برسند.
تفکر منتقدانه
نگاهی تازه به مسائل، تصمیمات هوشمندانه گرفتن و ارتباط دقیق گرفتن با سایر موضوعات و ایده ها.
جهت پرورش تفکر منتقدانه در دانش آموزان، بایست رویدادهای حقیقی که اتفاق می افتند را بازگو کرده و از آنها بخواهید که موضوعات منفی و چالش ها را پیدا کنند. زمانیکه آنها را در جایگاه جوینده مشکلات و یابنده دلایل ایجاد چالش ها قرار می دهید، آنها را تشویق می کنید که در شناسایی فرصت ها و نیازهایشان هم با نگاهی منتقدانه برخورد کنند تا بتوانند تمامی جوانب را در نظر گرفته و تصمیمات منطقی تری داشته باشند.
با راه اندازی کلاس سوال و جواب و تعیین سوالاتی که مرتبط با دوره ایست که آنها در آن زندگی می کنند، به این شکل که مساله و موضوعات را مطرح کرده و بگویید آیا راه بهتری برای این قضیه وجود دارد یا اینکه چطور می توان به نتایج بهتری در این زمینه دست یافت و ایرادات وارده به وضعیت های موجود را از آنها درخواست کنید تا ذهنشان به چالش کشیده شده و ضمن انتقاد از راهکارها و مسایل پیش آمده، یاد بگیرند که همیشه می توان به راهکارهای بهتری هم اندیشید و از ایجاد بسیاری مشکلات پیشگیری کرد.
خلاقیت
خلق و بکارگیری ایده های جدید. نوآوری، ابتکار و جسارت تنوع پذیری.
برای آموزش مهارت خلاقیت به دانش آموزان، می توانید از آنها درخواست کنید که ایده های ناتمام را برایتان تمام کنند. بطور مثال خانه ای را برایشان با طراحی خاصی توصیف کنید که در حال ساخته شدن است بدون آنکه مراحل پایانی کار و طرح نهایی را بیان کنید، از آنها بخواهید که ادامه کار را برایتان به تصویر بکشند. از دانش آموزان بخواهید که خودشان، ایده هایی برای تمرین خلاقیت معرفی کنند. آنها را به چالش بکشید تا خود را محک زده و بررسی کنند که چه تعداد ایده تازه و متنوع به ذهنشان خطور می کند؟ برای مفرح کردن تمرینات، از آنها بخواهید که ایده های خنده دار و طنز آمیز خود را هم مطرح کنند.
تمرکز به روی علایق و نقاط قوت دانش آموزان
زمانیکه یادگیری، به مباحث مورد علاقه و توانمندی های خاص دانش آموزان می رسد، آنها با شوق بیشتری آن را دنبال کرده و مباحث برایشان شکل جدی تری می گیرد. یکی از بهترین روش های تربیت دانش آموزان ماهر و توانمند در امر یادگیری، این است که به آنها آموزش دهیم علاقه مندی ها و استعدادهای خود را شناسایی کرده و کشف کنند که چه دروسی را بیشتر می پسندند.
بطور مثال چنانچه به حیوانات، ورزش کردن، ستاره شناسی و نجوم علاقه بیشتری داشته و با شوق بیشتری سرگرم آنها می شوند، بستر پرورش اینگونه مباحث را برای آنها بیشتر فراهم کرده و فرصت های لازم را در اختیارشان قرار دهید تا هرچه بیشتر در این زمینه ها فعالیت کنند و در ادامه، استعداد هایشان را به چالش بکشید و از آنها بخواهید نمونه هایی از توانمندیهای خود را در این باره، بطور عملی به شما نشان دهند تا هرچه بیشتر و بیشتر علایق و استعدادهایشان را دنبال کرده و سبب تقویت مهارت های دانش آموزان شود.
معرفی و ترویج روش های یادگیری متفاوت
شاید بهتر باشد بدانید که هر دانش آموزی با یک سبک آموزش و روش تدریس، ارتباط بهتری برقرار کرده و یادگیری عمیق تری می تواند داشته باشد. به برخی، تنها با یک روش آموزش می توان مطلب یاد داد برخی اما با روش های مختلف، قدرت یادگیری خوبی دارند. درواقع نمی توان گفت بایست یک روش را بکار گرفت یا بکارگیری چند روش بهتر است. اما زمانیکه متوجه شدید چه روش هایی به روی دانش آموزان تاثیر و نفوذ بیشتری دارد به آنها کمک می کنید تا میزان یادگیری و کیفیت آن را در خود افزایش دهند.
تمرکز به روی یادگیری به جای عملکردهای تحصیلی
به جای اینکه همواره از دانش آموزان بخواهید که نمرات عالی بگیرند یا مدام در مورد سپری کردن امتحانات با نمرات عالی با آنها صحبت کنید، از آنها بپرسید که چه مطالبی آموخته اند و بخواهید که در مورد آنچه یاد گرفته اند با شما صحبت کنند تا دانش آموز بداند که یادگیری او مهم تر از نحوه باز گرداندن مطالب است. اگرچه موفق شدن در عملکردهای تحصیلی به جای خود با ارزش بوده و نشانه ای از میزان آموخته هایشان تلقی می شود. در واقع او را در یادگیری عمیق مباحث و بکارگیری آموخته هایش، بیشتر تشویق کنید تا گرفتن نمرات خوب در امتحانات. به او بگویید که تجربه یادگیری های اوست که فرصت های طلایی پیش رویش قرار خواهد داد تا رشد کند و باعث تقویت مهارت های دانش آموزان می شود.
شناسایی دستاوردهای تحصیلی و ارج نهادن آنها
مهم نیست چقدر مختصر و ساده موفقیت های دانش آموزان را جشن بگیریم مهم این است که آنها را شناخته و با ارزش قلمداد کنیم و به این منظور بایست با تقدیر و تحسین آنها در زمینه های موفقیتشان، اشتیاق یادگیری بیشتر و تلاش زیادتر را در آنها شکل دهیم. بطور مثال زمانیکه دانش آموز پروژه ای را موفقیت آمیز به اتمام می رساند یا در یادگیری مباحث سنگین ریاضی تمام تلاشش را کرده و رشد خوبی از خود نشان می دهد، بایست با بردن او به یک گردش مفرح یا صرف شام در رستوران دلخواهش، به او نشان داد که قدردان تلاش ها و دستاوردهایش هستید تا انگیزه و اشتیاق ادامه دادن مسیر یادگیری، به قوت خود باقی بماند.
هر روز فرصتی برای یادگیری
شاید اینکه بخواهید هر روز را فرصتی برای یادگیری دانش آموزان در نظر بگیرید، زیاده روی تلقی کنید اما اگر این فرایند به شیوه ای صحیح جریان داشته باشد، امکان پذیر می باشد. هر روز دانش آموزان را تشویق کنید تا بخشی از دنیای پیرامون خود را با کنجکاوی های مناسبشان کشف کنند. در مورد هرچه نمی دانند سوال کنند و برای رسیدن به جواب سوالاتشان، به منابع زیادی متصل شوند. از آنها بخواهید که هرچه آموزش می بینند و مشاهده یا تجربه می کنند را شناسایی و طبقه بندی کرده و بررسی کنند تا کشفشان کنند. اگر این باور را در آنها شکل دهید که هر روز باید مطلبی جدید بیاموزند، ذهن جستجوگرشان با نگاهی کنجکاو و تشنه یادگیری، به محیط پیرامون و اتفاقات در حال جریان نظر خواهد انداخت و به بهترین شکل، یادگیری و تقویت مهارت های دانش آموزان رخ می دهد.
