6تصمیمات ! زندگی ما سرشار از تصمیم گیری است. چه تصمیم های ساده و پیش پا افتاده ای مثل اینکه چه بپوشیم و چه بخوریم و چه تصمیم هایی که باعث تحولات اساسی در زندگیمان می شوند مانند اینکه چطور و با چه کسی ازدواج کنیم؟ چه شغلی داشته باشیم و نحوه فرزند پروریمان چگونه باشد. حتما برایتان پیش آمده که گرفتن برخی تصمیمات بد باعث ناراحتی و پشیمانیتان شده باشد و از خود پرسیده باشید که آیا روشی هست که به شما برای گرفتن تصمیمات خوب کمک کند؟ برای اینکه تصمیمات خوبی بگیریم بایستی بین احساسات و منطقمان تعادل برقرار کنیم که چندان ساده نیست. باید توانایی پیش بینی آینده و درک صحیح از زمان حال را داشته باشیم و بینشی مناسب نسبت به دیگران کسب کنیم و انعطاف پذیر باشیم. باید توجه داشته باشیم که فرایندهای ذهنی موجود در پشت تصمیم گیری هایمان، بسیار موثر هستند . به همین دلیل تحقیقات و اکتشافات روانشناسان و عصب شناسان دراین زمینه می تواند راهنمای خوبی برایمان باشد که با بهبود عملکرد ذهنمان ،تصمیمات بهتری بگیریم. زمانی دست به تصمیم گرفتن می زنیم که بین چند گزینه قدرت انتخاب داشته باشیم.ما تصمیمات خود را با استفاده از شهود درونی و احساسات یا بر مبنای منطق و یا ادغام هر دو بخش احساس و منطقمان می گیریم.
از نتایج و عواقب نترسید
تصمیم گیری چه درمورد نحوه گذراندن تعطیلات آخر هفته باشد چه تصمیم برای رفتن به اسکی، خرید ماشین جدید ، تعویض خانه یا انتخاب همسر آینده، بخشی از هر تصمیم مربوط به پیش بینی حوادث آینده می باشد. در هر تصمیمی به این فکر می کنیم که نتایج هر انتخابی ،تجربه چه احساساتی را برایمان رقم می زند.مساله اینجاست که بیشتر ما در پیش بینی آینده خوب عمل نمی کنیم و در تعیین درجه خوبی و بدی اتفاقات اغراق می کنیم .به جای اینکه خود را غرق تصوراتمان کنیم و به استقبال اتفاقاتی برویم که حدسشان می زنیم ، بهتر است در جستجوی افرادی باشیم که در گذشته تصمیمات مشابه ما گرفته اند و نتیجه انتخاب و احساساتی که تجربه کرده اند را مشاهده کنیم. در هر صورت خود را بیش از حد درگیر عواقب انتخاب هایتان نکنید. در نهایت هیچ تصمیمی را کاملا ایمن در نظر نگیرید اما آگاه باشید که درصورت مواجه با چالش های احتمالی هم می توانید از راهکارهای مناسب استفاده کنید.
از شهود خود، نیروی الهام بخشتان استفاده کنید
در زندگی روزمره نیاز داریم که تصمیمات سریع قابل قبولی بگیریم که مثلا به چه کسانی اعتماد کنیم و با چه کسانی وارد رابطه شویم. مشاهدات رواشناختی حاکی از آن است که هنگام روبرو شدن با یک چهره جدید در کمتر از صدم ثانیه ذهن ما به ارزیابی میزان قابل اعتماد بودن، صلاحیت فردی ،خشم و تند خویی، خوش مشربی و جذابیت شخص مقابل مشغول می شود. البته برای شناخت بهتر افراد بایستی با جمع آوری اطلاعات شخصی آنها برداشت اولیه خود را تکمیل کنید تا بتوانید در موردشان تصمیمات منطقی بگیرید.اما گاهی می توان به جای تفکر آگاهانه ،کار را به ذهن ناخود آگاه سپرد تا الهام بخش و راهنمای ما شود. شهود ما ترکیبی از تجربیات گذشته و ارزشهای شخصیمان هستند که هدایت کننده ما می شوند. اینکه از شهود خود استفاده کنید ارزشمند است چون آنچه زندگی به شما آموخته در شهود شما نقش بسته و شهود الزاما مبتنی بر حقیقت نیست بلکه ناشی از بصیرت فردی می باشد.
احساسات خود را در زمان تصمیم گیری در نظر بگیرید
شاید فکر کنید که احساسات شما در تضاد با تصمیم گیریهایتان عمل می کنند اما در واقع احساسات و انتخابها درهم ادغام شده اند.هر زمان که مغز خود را فعال می کنید سیستم لیمبیک مغزتان که مرکز احساسات است فعال می شود. احساسات بخش غیر قابل انکار در فرایند انتخاب هایمان هستند. اما اینکه آیا همیشه به تصمیمات درست منجر می شوند یا خیر بحث جداگانه ای است.اگر تحت شرایط احساسی تصمیمی را بگیرید بی شک بر نتیجه تصمیم شما تاثیر گذار خواهد بود. تمام احساسات ما بر نحوه تفکر و انگیزه های تصمیم گیریمان تاثیر گذار هستند بنابراین بهتر است که حواسمان باشد تصمیماتی که می گیریم تا چه حد تحت تاثیر احساساتمان بوده اند و این به این معنا نیست که از دخالت دادن احساساتمان در تصمیم گیری گریزان باشیم.
مزیت ها و معایب انتخاب خود را تحلیل کنید
قبل از اخذ تصمیمات نهایی مهم است که سبک سنگین کنید و فواید و مضرات حاصل از انتخابتان را بسنجید تا بهترین و مناسب ترین تصمیم را بگیرید. اینکه پیامد انتخابتان شامل چه مزیت ها و نقاط ضعفی خواهد بود.
گزینه هایتان را محدود کنید
هر چه گزینه های بیشتری پیش روی شما باشد بررسی شرایط، انتخابها و تصمیم گیری پیچیده تر می شود.وقتی گزینه های انتخابی زیاد باشند و ما تنها یک انتخاب داریم، برای از دست دادن تعداد زیادی گزینه احساس حسرت به سراغمان می آید. با محدود کردن گزینه ها است که ذهنمان با آرامش بیشتری وارد فرایند تصمیم گیری می شود.
نکات حائز اهمیت را شناسایی کنید
مدت زمانی که برای گرفتن یک تصمیم صرف می کنید چقدر است؟ اگر فردی هستید که تصمیم گیری برایتان چالش برانگیز است و وقت زیادی از شما می گیرد برای کاهش تردیدهای ناخوشایند به هنگام تصمیم گیری ،میزان اهمیت انتخابتان را ارزیابی کنید، اینکه این تصمیم چه تاثیر قابل توجهی بر زندگیتان می گذارد و اینکه چه بهایی برای انتخابتان می پردازید و به این ترتیب برای تصمیم گیریتان مدت زمان تعیین کنید.در واقع برای تصمیماتی که تاثیرات عمیقی بر زندگی شما ندارند مانند تصمیم به اینکه تلوزیون تماشا کنید یا نه و یا اینکه شام چه بخورید ذهنتان را درگیر تصمیم گیری نگه ندارید.
تحقیق و پژوهش کنید
درمورد انتخابتان، همه اطلاعات و آگاهی های لازم را کسب کنید. همه جوانب تصمیمتان را در نظر بگیرید و نکات مبهم و نامعلوم انتخابتان را برطرف کنید. حقایق مربوط به اثرات انتخابتان را در زندگی خود مد نظر داشته باشید. در واقع بدانید که از انتخابتان به دنبال چه هستید و آیا این خواسته با تصمیمی که قصد گرفتنش را دارید محقق خواهد شد؟
در مورد تصمیمتان نظر سنجی کنید و مشورت بگیرید
استفاده از نظرات و دیدگاههای گوناگون اطرافیانتان می تواند شما را از درستی تصمیمتان مطمئن کند و تاییدی باشد برای انتخابتان. در واقع همیشه بهره گرفتن از عقاید و نقطه نظرات متفاوت سازنده می باشد.
مساله ای که باید در موردش تصمیم بگیرید را برای خود شرح دهید
زمانیکه مساله را برای خود توصیف می کنید درک بهتری از آن پیدا می کنید . در واقع با بیان مساله و شرح کامل آن برای خود ،درک درستی از آن پیدا می کنید. برخی مسایل مهم هستند و برخی ضروری. وقتی بتوانید مسایل را درست تشخیص دهید آسانتر در موردشان تصمیم می گیرید. مسایل ضروری را زودتر بررسی می کنید و برای مسایل مهم تر دقت و بررسی بیشتری بکار می گیرید.
نقش خود را در موضوعی که باید تصمیم بگیرید پیدا کنید
بایستی دقت کنید که سهم شما در مساله ای که پیش رویتان است چقدر است؟ چقدر انتخابی که در حال تصمیم گیری اش هستید را مربوط به خود می دانید؟ چه بخشی از زندگیتان درگیر تصمیم گیری شما خواهد بود ؟ با روشن کردن این موارد برای خود، تمرکزتان بر روی تصمیمتان بالا می رود و احتمال یک تصمیم خوب را تقویت می کند.
تصمیمی بگیرید که تاثیرات بلند مدت سازنده داشته باشد
زمانیکه برای مساله ای دست به انتخاب راهکار می زنید دقت کنید که تصمیم شما برای راهکار انتخابی به شکل بلند مدت اثرگذار باشد. مناسب ترین راهکار برای شرایطی که در آن بسر می برید را در نظر بگیرید.به تمام راهکارهای موجه فکر کنید و ریسک انتخاب هر یک را در نظر بگیرید. در واقع دلایل محکمی برای انتخابی که در موردش تصمیم می گیرید ،داشته باشید.
عوامل بازدارنده تصمیم گیری موفق
فقدان اطلاعات کافی
چنانچه اطلاعات کافی در اختیار نداشته باشید از عهده گرفتن تصمیمات اساسی و عمیق بر نخواهید آمد.برای جمع آوری اطلاعات وقت صرف کنید و بدست آوردن اطلاعات مهم و حیاتی را در اولویت قرار دهید . حتی اگر از نظر زمانی تحت فشار هستید هم این کار را ندیده نگیرید و از این کار صرفنظر نکنید.
البته به یاد داشته باشید که خود را غرق اطلاعات هم کردن، قدرت تمرکز ذهنی را کاهش داده و نمی توانید با انبوهی از اطلاعات انتخاب دقیقی انجام دهید.
تصمیمات خوب گرفتن یعنی ذهنی باز داشته باشید
افراد با ذهن بسته و خشک تمایلی ندارند که عقایدشان به چالش کشیده شود.در مقابل افراد با ذهن باز از اینکه ایده هایشان نظر سنجی شود و از شنیدن دیدگاه های متفاوت از جانب دیگران آزرده خاطر نمی شوند.افراد با ذهن بسته بیشتر میل به نظر دادن دارند در حالیکه افراد گشوده ذهن در گفتگو شرکت می کنند، سوال و جواب را در بحث پیاده می کنند و قبل از اعلام تصمیماتشان به دنبال تایید تصمیمشان هستند زیرا بر این باور هستند که احتمال اشتباه کردن دارند. افراد با ذهن بسته بیشتر دوست دارند درک شوند اما دسته دیگر سعی در درک کردن دیگران و نگاه از زاویه دید آنها به مسایل دارند.
برای برخورداری از ذهنی باز، هم باید خود را به داشتن چنین الگوی تفکری عادت دهیم هم این ویژگی را در دیگران کشف کنیم و با چنین افرادی ارتباط برقرار کنیم. برای تمرین برخوردازی از ذهنی باز می توانید به مخالفت هایی که با عقایدتان می شود به شکل فرصتی برای یادگیری نگاه کنید نه اینکه تهدید در نظر بگیرید. این بدین معنا نیست که نظرات دیگران را چشم بسته قبول کنید بلکه به این معناست که امکانات و احتمالات دیگری را هم در مورد مساله ای که تصمیم می گیرید مد نظر داشته باشید.برای یک تصمیم گیری موفق بایستی تمام دیدگاهها و احتمالات ممکن و موجود را در نظر بگیریم و برای بهتر شدن کیفیت تفکراتمان نرمی به خرج دهیم و از پیشنهادات سازنده و جدید استقبال کنیم.
