حاضر شدن در محیط غریب مدرسه، گذراندن کلاس های درس طولانی مدت، تکالیف درسی چالش برانگیز، رابطه با افراد جدید، تعهد به مسئولیت های تحصیلی، دلواپسی از احتمال خطا کردن و طرد شدن از سوی معلم و هم کلاسی ها، همه و همه برای کودکی که دنیای مدرسه و درس خواندن را تجربه می کند، انرژی روانی زیادی را از او خواهد گرفت و نیاز به راهکارهایی برای آمادگی رفتن به مدرسه را دارد. به همین دلیل کودکی که از نظر روحی-روانی برای چنین تجربه های تازه ای آمادگی و مهارت بیشتری داشته باشد، راحت تر خواهد توانست با دغدغه های پیش رویش، دست و پنجه نرم کند.
یکی از مهمترین عواملی که کمک قابل توجهی به کودکان، در رسیدن به این آمادگی و مهارت می کند، حمایت والدین می باشد که از درون خانه آغاز می شود. در واقع، والدین می توانند توانمندی های فرزند خود را برای مقابله با فشاری که در مدرسه و در طول مسیر درس خواندن احساس می کند، پرورش دهند. به همین منظور، در ادامه شما را با راهکارهایی جهت آمادگی رفتن به مدرسه فرزندان از نظر روحی برای سال تحصیلی خود، آشنا می کنیم :
راهکارهایی برای آمادگی رفتن به مدرسه فرزندانمان
تنظیم برنامه روزانه
به فرزند خود کمک کنید تا با دنبال کردن یک برنامه ثابت روزانه که ساعت خواب و بیداری و اوقات فراغت هم در آن لحاظ شده، خود را برای انجام امور درسیشان آماده کنند. اینکه فرزندان برنامه مشخصی برای روزهای خود داشته باشند، باعث می شود همراهی بهتری را در مدرسه و با والدین خود، در انجام تکالیف درسی داشته باشند. زیرا استرس کمتری تجربه می کنند، اعتماد به نفس بیشتری پیدا کرده و با استقلالی که به آن ها در اجرای برنامه های تعیین شده داده می شود، خود را برای انجام تکالیف درسی، مسئول تر احساس می کنند. بنابراین به دقت، چنین برنامه روزانه ای را با همفکری یکدیگر، تنظیم کنید.
صحبت با فرزندان راجع به مدرسه رفتن
از امتیازات مثبتی که مدرسه می تواند برای فرزند شما داشته باشد مانند پیدا کردن دوستان جدید و یادگرفتن مطالب تازه، برایش صحبت کنید. در طول گفتگویی که با هم دارید، به او فرصت دهید تا نظراتش را به شما بگوید و رویاهایی که در مورد درس خواندن در ذهنش می پروراند را با شما در میان گذارد. به هر سوالی که فرزندتان راجع به مدرسه از شما می پرسد، پاسخ دهید. همواره خیالشان را راحت کنید که همه چیز در کمال امنیت برای آن ها، در مدرسه جریان خواهد داشت و هر زمان که لازم باشد شما کنارشان خواهید بود تا هر مساله ای که آزارشان داده را برطرف کنید.
هرچه بیشتر در مورد تجربه تحصیلی که پیش رو دارند به آنها اطلاعات بدهید، نتایج بهتری بدست می آید. پیشاپیش فرزند خود را با عواقب ناخوشایندی که در صورت انجام خطاهای ممکن انتظارش را خواهد کشید، نترسانید. مثلا به او نگویید اگر نتوانی ساکت در مقابل معلمت بنشینی با تو برخورد خواهد شد.
آموزش رفتارها و مهارت های لازم به فرزندان
والدین بایست مهارت ها و نوع رفتارهایی که مناسب محیط مدرسه و درس خواندن فرزندان می باشد را برای ایجاد آمادگی رفتن به مدرسه به آنها یاد داده و پرورش دهند. مهارت هایی مانند بهبود روابط اجتماعی (پیدا کردن دوست در مدرسه با توجه به اینکه یکی از دغدغه های اصلی آنهاست)، حل مساله (در برخورد با تجربه های نا آشنای محیط مدرسه) و رفع اختلافات (برآورده نشدن توقعات و ناهماهنگی افکار با معمان و هم کلاسی ها) می تواند به فرزندان بسیار کمک کند تا سلامت روحی و قدرت فکری خوبی داشته باشند.
شما می توانید با واگذار کردن مسئولیت های مناسب با سنشان به آنها، اینگونه مهارت ها را در آنها تقویت کنید. همچنین می توانید با طرح سوالاتی که ذهن آن ها را به فکر کردن وا می دارد، قدرت تجزیه تحلیل مسایل را در آنها بالا ببرید. با پاسخ هایی که از جانب آن ها دریافت می کنید متوجه افکار ذهنی و دغدغه هایشان خواهید شد و ضمن ابراز احترام به نگرش آن ها، می توانید به خوبی درکشان کنید. بکارگیری چنین روشی موجب می شود فرزندان حس ارزشمند بودن را تجربه کنند و با عزت نفس و اعتماد به نفس بیشتری آمادگی رفتن به مدرسه را داشته باشند.
تشویق و تقویت رفتارهای مثبت و مناسب
کودکان باید یاد بگیرند که سر کلاس درس به صحبت های معلم خود توجه کرده و هر کاری که معلم از آن ها درخواست می کند را انجام دهند، به قوانین کلاس احترام گذاشته و رفتارهای مناسب در رابطه با معلم و همکلاسی های خود در پیش بگیرند. به همین منظور لازم است که والدین چنین رفتارهایی را در آن ها ارج دهند. یکی از روش هایی که فرزندان را آماده می کند تا اینگونه رفتار کنند این است که برای انجام چنین رفتارهایی پاداش دریافت کنند. والدین بایست با پاداش های کلامی، رفتاری و هدایا، آنها را هرچه بیشتر مشتاق به دنبال کردن چنین رفتارهایی کنند. مثلا با لبخند، نگاه محبت آمیز، در آغوش گرفتن، فراهم کردن شرایط بازی کودک ذر بیرون از خانه، پارک بردن یا خرید اسباب بازی و خوراکی های دلخواه فرزندشان، به او نشان دهند که رفتارهای با ارزشی داشته و قدردان او هستند.
تقویت سلامت و قوای جسمانی
عادت های سالم غذایی، ورزش مداوم و خواب کافی، از فرزندان ما، افرادی قوی با روحیه شاد و مثبت می سازد که استرس کمتری را در برخورد با چالش های مدرسه تجربه خواهند کرد. زیرا قدرت سازگاری در آن ها بالا می رود. با توجه به ارتباط مستقیمی که میان جسم سالم و روان قوی و بانشاط وجود دارد، دور از ذهن نیست که اگر فرزند خود را در شرایط جسمانی خوبی پرورش دهیم، آمادگی روحی روانی بهتری برای رشد خواهند داشت و تجربه هایی مانند درس خواندن را هم موفق تر پشت سر می گذارند.
بطور مثال خوردن صبحانه سرشار از پروتئین و انتخاب خوراکی های سالم و مغذی به عنوان تغذیه زنگ های تفریحشان می تواند تاثیر زیادی در این زمینه داشته باشد. کم خوابی می تواند قدرت تمرکز و توجه را ضعیف کند و کودکان را برای انجام فعالیت های لازم مدرسه بی انرژی کند و مستعد پرخاشگری و بی حوصلگی کند در حالیکه خواب عمیق و کافی تاثیری معکوس به جا خواهد گذاشت.
آموزش راهکارهای آرامش بخش به فرزندان
مناسب با سنی که فرزندتان در آن قرار دارد می توانید راهکارهایی را به او آموزش دهید تا از پس لحظات تنش و ناخوشایندی که امکان دارد در مدرسه یا هر موقعیت نا آشنایی تجربه کند، برآید. بطور مثال فشار دادن یک وسیله نرم که همراه دارد، نفس کشیدن های عمیق، نوشیدن آب، شمردن اعداد از یک تا 10 در ذهن یا فکر کردن به یک خاطره خوب یا اعضاء خانواده می توانند گزینه های خوبی باشند.
پرورش عادت های خوب
با خلق عادت های خوب و سازنده، می توان روزهای پرچالش مدرسه و مسئولیت درس خواندن را در فرزندان راحت و ساده کرد. فرزند خود را عادت به منظم بودن دهید. داشتن انضباط فردی و مرتب بودن، کمک قابل توجهی به فرزندان می کند تا در طول دوران مدرسه با آرامش بیشتری سر کلاس درس حاضر شوند. عادت به اینکه همیشه لباس هایشان را مرتب و آراسته نگاه دارند، لباس های تمیز بپوشند و برای بیرون رفتن حواسشان به تمیز بودن لباس ها باشد. اینکه همواره وسایل خود را مرتب سر جای مخصوص به خود، سالم و تمیز نگاه دارند. نظافت شخصی (مانند آیین دستشویی رفتن و رعایت بهداشت شخصی مربوطه) و اتاقشان را بر عهده گرفته و به بهترین شکل، کارهای ضروری خود را انجام داده و تنبلی را کنار بگذارند تا همه امور شخصی شان منظم دنبال شود.
بطور مثال برای تمرین منظم بودن از آن ها بخواهید هر زمان که قرار است به پارک، استخر یا میهمانی بروید، خودشان آماده شوند و تمیز و مرتب سر موقع، حاضر مقابل شما بایستند. چنین کودکی برای انجام منظم امور مدرسه راحت خواهد بود زیرا عادت به نظم در او وجود دارد. به این ترتیب به موقع می خوابد و بیدار می شود، لباس های مدرسه را تمیز و مرتب نگه داشته و خیلی قبل تر از زمان مدرسه، آن ها را آماده می کند. وسایل مدرسه را بطور منظم در کیف مدرسه قرار داده و تکالیف درسی را با نظم دنبال می کند. در مدرسه و سر کلاس درس هم، انضباط شخصی خوبی از خود نشان خواهد داد.
ایجاد فضای مخصوص مطالعه
زمانیکه کودکان از مدرسه به خانه بر می گردند پس از اندکی استراحت، زمان انجام تکالیف درسی فرا می رسد. برای هرچه بهتر کردن کیفیت مطالعه و انجام تکالیف درسی، بهتر است فضای مناسبی به این منظور تدارک دید. در مورد کودکان کوچکتر، بهتر است این فضای مطالعه نزدیک والدین باشد که بتوانند به راحتی از آن ها کمک بگیرند. در مورد کودکان بزرگتر، شاید اولویت با سکوت بیشتر فضای مورد نظر، باشد. مهم است که لوازم مورد نیاز فرزندان برای درس خواندن مانند کتاب، تخته سفید، لوازم التحریر و کیف مدرسه شان کنار آن ها باشد. در صورت امکان صندلی راحتی در آن فضا قرار دهید تا فرزندتان بتواند با راحتی بیشتری، زمان مطالعه کردن خود را سپری کند. همه این کارها با ایجاد حس موفقیت از انجام تکالیف درسی به بهترین نحو باعث آمادگی رفتن به مدرسه فرزند شما خواهد شد.
آماده کردن ذهن
با توجه به اینکه فرزندان در طول تعطیلات تابستان بیشتر وقت خود را به تفریح، بازی، خوشگذرانی و استراحت گذرانده اند، برایشان سخت است که بخواهند تمرکز و توجه خود را به روی مطالب درسی و یادگیری مباحث جدید آموزشی، جمع کنند. در واقع، ذهن تنبل شده است و فعال سازی دوباره آن به شکلی موثر، با انجام برخی تمرینات و فعالیت های ذهنی، ممکن خواهد شد. خواندن کتاب های مورد علاقه آن ها می تواند ذهنشان را باز کرده و فعال کند. بازی های کامپیوتری هم می توانند گزینه خوبی باشند در صورتیکه بیش از حد استفاده نشوند. شطرنج بازی کردن، انجام پازل و هرنوع بازی های فکری متناسب با سن کودکان، قوای ذهنی آن ها را تقویت کرده و آماده می کند تا در مدرسه هم، کارایی بهتری داشته باشند.
تهیه لوازم مورد نیاز مدرسه در کنار هم برای آمادگی رفتن به مدرسه
برای اینکه روح و روان کودکانمان، بیشتر آماده پذیرش مسئولیت های درسی شود، یکی از روش های مفید کاربردی می تواند این باشد که هرچه بیشتر در معرض تجربه مسایل مربوط به مدرسه قرار بگیرند. به همین دلیل خرید وسایل مورد نیاز مدرسه توسط کودکان همراه والدینشان، می تواند انتخاب بسیار مناسبی باشد. برای جذابیت بیشتر این کار می توانید آن را از اینکه صرفا یک ضرورت باشد خارج کرده و به شکل یک ماجراجویی و فعالیت مفرح تبدیل کنید. بطور مثال زمانیکه قصد خرید کیف مدرسه دارید با شور و شوق از فرزندتان بخواهید سلیقه خود را با شما در میان گذاشته و هریک از شما در یک سمت از فروشگاه به دنبال کیف مورد نظر باشید.
برای انتخاب پوشاک و لوازم التحریر کلی خلاقیت به خرج داده و این حس را به فرزند خود انتقال دهید که مشغول انجام کار بسیار ارزشمند و پرنشاطی می باشد زیرا قرار است انتخاب های خود را در طول مدت زمان مدرسه استفاده کرده این وسایل همراهیش کنند تا کلی تجربه های خوب داشته باشد.
پذیرش نقاط ضعف فرزندان
بایست پیش از آنکه فرزندان درگیر محک زدن توانمندی های خود در فرایند درس خواندن و حضور در مدرسه شوند به آن ها یادآور شد که توقعی که از آن ها داریم این است که سخت کوش باشند و همه تلاش خود را برای موفقیت انجام دهند نه اینکه بی نقص باشند! بسیاری از کودکان از ترس اینکه مدام رفتارهایشان قضاوت خواهد شد و اگر نتوانند از پس انجام مسئولیتی در مدرسه به خوبی بر آیند، برچسب بی عرضگی می خورند، شروع به خودخوری کرده و استرس و اضطراب، تمام وجودشان را فرا می گیرد. بنابراین بایست خیالشان راحت شود که آنچه ارزیابی خواهد شد، میزان تلاش و مقدار انرژی است که برای خوب بودن در مدرسه از خود نشان می دهند نه اینکه در همه فعالیت های درسی، بهترین رتبه را به خود اختصاص دهند.
آن ها باید متوجه شوند که در حال رشد کردن و کسب تجربه هستند بنابراین نیازی نیست خود را تحت فشار قرار دهند و مدام خود را کنترل کنند تا دست از پا خطا نکنند و خاص باشند. به آنها بگوییم که نقاط ضعف و قوت خود را بپذیرند و با ضعف هایشان نجنگند تا آرامش بیشتری پیدا کنند و بتوانند ضعف هایشان را کمتر و کمتر کنند. در واقع، این نگرانی که چطور در نظر معلم و همکلاسی هایشان به نظر خواهند آمد را از آن ها بگیریم و تمرکزشان را فقط برای اینکه فرد تلاشگر و هدفمندی باشند، تقویت کنیم.
کشف بهترین شیوه یادگیری فرزندان
با توجه به اینکه هر کودکی استعدادها و نقاط ضعف و قدرت مخصوص به خود را دارد، شناخت توانمندی های او کمک می کند تا بتوان از آن ها به نفع یادگیری تکالیف درسی اش استفاده کرد. فرض کنید کودکی حافظه تصویری خوب دارد و یا قدرت تخیلش قویست، می توان با نقاشی کشیدن و نشان دادن تصاویر مربوط به درسی که در حال آموزش دیدن است، اسفاده از فیلم های آموزشی یا کتاب های تصویری، یادگیری را برایش ساده تر کرد. بنابراین شرکت دادن فرزندان در فعالیت ها و بازی هایی که آن ها هرچه بیشتر استعدادها، علاقه مندی ها و مهارت هایشان را نمایش می دهند، ضروریست تا با شناخت خوبی که بدست می آید، فعالیت های درسی آن ها را بهتر جهت دهی کنیم.
حتی می توان زمانی را هم که انرژی فرزندان برای انجام تکالیف درسی بالاتر است متوجه شد. فقط کافیست عملکردهایشان با دقت بررسی شود. بطور مثال، برخی از کودکان، صبح ها پر انرژی تر و خوش اخلاق تر هستند یا برخی فعالیت ها مانند انجام کاردستی و نقاشی را عصرها بهتر انجام می دهند. به این ترتیب می توان زمان بندی مناسبی برای پرداختن به تکالیف درسی آن ها در نظر گرفت.
