بیماری کبد چرب غیرالکلی اصطلاحی ست که برای طیف وسیعی از مشکلات کبدی به کار برده می شود. همان طور که از نام آن برمی آید، مشخصه ی اصلی بیماری کبد چرب غیرالکلی، با تجمع بیش از اندازه چربی در سلول های کبدی همراه است. استاتوهپاتیت غیرالکلی نیز یک شکل بالقوه ی بسیار جدی از این بیماری است که با التهاب کبد خود را نشان می دهد. چنین وضعیتی می تواند به زخم ها و آسیب های برگشت ناپذیر تبدیل شود. این آسیب ها شبیه به آسیب های ناشی از مصرف شدید الکل می نماید.
در شدیدترین استاتوهپاتیت غیرالکلی، می توان انتظار نارسایی پیشرفته کبد را نیز داشت.
بیماری کبد چرب غیرالکلی در سراسر جهان، به ویژه در کشورهای غربی رواج زیادی دارد. فقط در ایالات متحده آمریکا، این شایع ترین نوع بیماری مزمن کبدی است که بر روی چیزی در حدود 80 تا 100 میلیون نفر تاثیرات خود را می گذارد. بیماری کبد چرب غیرالکلی در هر گروه سنی رخ می دهد؛ اما این بیماری به طور ویژه در افرادی که در دهه ی 4ام یا 5ام زندگی خود هستند، بیشتر رخ می دهد. این گروه سنی در ریسک بالای بیماری های قلبی، چاقی و دیابت نوع 2 قرار دارند و به همان تناسب کبد چرب نیز در آن ها بیشتر دیده می شود.
این وضعیت همچنین به سندروم متابولیک شباهت دارد که شاخه ای از اختلالاتی چون افزایش چربی شکم، توانایی ضعیف تر در استفاده از هورمون انسولین، فشار خون بالا و سطوح بالاتری از گلیسیرید را به همراه دارد.
حتما بخوانید: غذاهای مناسب کبد چرب کدامند؟
علائم کبد چرب
بیماری کبد چرب غیرالکلی معمولا علایم و نشانه های ظاهری ایجاد نمی کند. اما به طور معمول ممکن است علائم زیر را همراه داشته باشید:
– کبد بزرگ تر
– خستگی
– درد در قسمت بالا و راست شکم
علائم و نشانه های احتمالی استاتو هپاتیت غیرالکلی و سیروز (زخم پیشرفته) نیز عبارتند از:
– تورم شکم
– عروق خونی برجسته که از زیر پوست پیدا شده اند
– بزرگ شدن سینه ها در آقایان
– طحال بزرگ
– قرمز شدن کف دست ها
– قرمزی چشم و زردی پوست
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که علائم و نشانه های فوق را به صورت مداوم در خود مشاهده کردید، حتما لازم است که به پزشک مراجعه نمایید.
دلایل ابتلا به کبد چرب غیرالکلی
متخصصان دقیقا نمی دانند که چرا کبد برخی از افراد چرب شده و برخی دیگر چنین چیزی را تجربه نمی کنند. به همین ترتیب درک محدودی وجود دارد که چرا در برخی این کبد چرب به سیروز جدی کشانده می شود. اما بیماری کبد چرب غیرالکلی و استاتوهپاتیت غیرالکلی، هر دو با موارد زیر در ارتباط هستند:
– اضافه وزن یا چاقی
– مقاومت به انسولین که در آن سلول ها به انسولین پاسخ نمی دهند.
– قند خون بالا (هیپرگلیسمی)، یا به نوعی دیابت نوع 2
– سطح بالای چربی، به ویژه تری گلیسیرید در خون
موارد فوق به شکلی گسترده موجب انتقال چربی به کبد می شوند. برای برخی از افراد این چربی های انباشه به عنوان یک سم برای سلول های کبدی عمل می کنند که در نهایت موجب التهاب کبدی و استاتوهپاتیت غیرالکلی می شوند. چنین وضعیتی می تواند منجر به ایجاد بافت زخم مانند یا فیبروز در کبد شود.
عوامل خطرزا
طیف گسترده ای از بیماری ها می توانند خطر ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی را افزایش دهند. از جمله:
– کلسترول بالا
– سطح بالای تری گلیسیرید در خون
– سندروم متابولیک
– چاقی به ویژه تجمع چربی در شکم
– سندروم تخمدان پلی کیستیک
– آپنه خواب
– دیابت نوع 2
– کم کاری تیروئید
– کم کاری غده هیپوفیز
استاتوهپاتیت غیرالکلی در این گروه از افراد بیشتر دیده می شود:
– افراد مسن تر
– افراد مبتلا به دیابت
– افرادی که دارای چربی اضافه به ویژه در اطراف شکم باشند.
نکته: تشخیص بیماری کبد چرب غیرالکلی از استاتوهپاتیت غیرالکلی بدون آزمایش و تشخیص آزمایشگاهی دشوار خواهد بود.
عوارض جانبی
عارضه ی اصلی بیماری کبد چرب غیرالکلی و استاتوهپاتیت غیرالکلی سیروز یا همان زخم در کبد است. سیروز در پاسخ به آسیب های کبدی، مانند التهاب رخ می دهد. درست به موازات تلاش کبد برای متوقف ساختن التهاب ایجاد شده، ناحیه از بافت آن دچار زخم می شود. با ادامه و شدت یافتن التهاب، فیبروز نیز گسترش یافته و بافت بیشتری از کبد را درگیر خود می سازد.
در صورتی که این روند متوقف نشود، سیروز ممکن است منجر به موارد زیر گردد:
– ایجاد مایع در شکم (آسیت)
– تورم رگ ها در مری (واریس مری) که می تواند به پارگی و خونریزی منجر شود.
– خواب آلودگی، بی حالی و اختلال در گفتار
– سرطان کبد
– نارسایی کبدی و توقف عملکرد کبد
حدود 20 درصد افراد مبتلابه استاتوهپاتیت غیرالکلی، مبتلا به سیروز پیشرفته می گردند.
پیشگیری
برای کاهش ریسک ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی باید موارد زیر را رعایت کنید:
– رژیم غذایی سالم و حاوی خوراکی های گیاهی را انتخاب کنید. این رژیم باید غنی از میوه ها، سبزیجات و چربی های سالم باشد.
– حفظ وزن طبیعی و تناسب اندام: اگر شما اضافه وزن داشته یا چاق هستید، باید مراقب کالری های دریافتی خود بوده و به تناسب اندام برسید. در صورتی که وزن متناسب دارید، نیز باید با انتخاب رژیم غذایی درست و ورزش آن ها را حفظ نمایید.
منبع: mayoclinic
