نگهداری درست از برنج، اصول و شرایط خاصی دارد. با توجه به حجم بالای مصرف برنج در خانواده‌های ایرانی، نگهداری از برنج بایست بطور اصولی انجام شود، تا سبب پیدایش شپشک برنج نشود.
بهترین ظرف برای نگهداری از برنج
کیسه پارچه ای
کیسه پارچه ای را می توان یکی از بهترین گزینه ها برای نگهداری برنج در نظر گرفت. لازم به ذکر است که جنس کیسه پارچه ای مورد نظر بایست کاملاً از نخ طبیعی باشد و در آن از پلاستیک استفاده نشده باشد، کیسه نخی، رطوبت برنج را جذب کرده و موجب افزایش طول عمر برنج می شود.
ظرف پلاستیکی
نگهداری از برنج در ظروف پلاستیکی به شرطی که پلاستیک انتخابی، از مواد اولیه مرغوب و درجه یک باشد، می تواند گزینه خوبی شمرده شود. وقتی برنج را در ظرف پلاستیکی می ریزید، از خشک بودن ظرف، مطمئن باشید زیرا این گونه ظروف باعث نگهداری رطوبت و پیدایش شپشک برنج می شوند که به مرور زمان باعث فاسد شدن برنج می شوند.
ظرف شیشه ای
ظرف شیشه ای به شرط مات بودنش می تواند برای نگهداری برنج گزینه مناسبی محسوب شود. این گونه ظرف ها بر خلاف ظرف پلاستیکی، طعم و عطر برنج را تغییر نمی دهند. اما در صورت مات نبودن ظرف، حتما باید برنج را در جایی دور از نور خورشید مانند داخل کابینت نگهداری کنید، زیرا نور خورشید به سرعت موجب خراب شدن برنج خواهد شد.
ظرف فلزی
یکی از ظروف مناسب برای نگهداری از برنج، ظرف فلزی است که دوجداره بوده و فقط لایه خارجی آن از فلز باشد و لایه داخلی از پلاستیک باشد. دقت کنید که اگر قرار باشد که برنج در یک ظرف فلزی ساده نگهداری شود و در معرض تماس با فلز باشد، وضعیت فرق کرده و دیگر گزینه خوبی برای نگهداری برنج به شمار نمی آید.
شرایط مناسب نگهداری از برنج
قاطعانه می توان گفت که اولین و مهم ترین شرط برای نگهداری برنج، قرار دادن آن در یک محل خشک و خنک است. محلی که از تابش مستقیم نور آفتاب دور باشد. رطوبت و گرما باعث خراب شدن برنج و کاهش طول عمر آن می‌شوند. مطابق با آنچه ذکر شد، کیسه پارچه ای نخی، بهترین ظرف برای نگهداری برنج است. اگر از پارچه نخی استفاده می‌کنید، با قرار دادن چند حبه سیر درون کیسه که از ورود شپشک برنج و خراب شدن آن جلوگیری می کند و با اضافه کردن مقداری نمک و یا قرار دادن مقداری چوب زردچوبه، مانع از ورود جوجو برنج شوید.
به یاد داشته باشید برنج را در هر ظرفی که می‌ریزید و مخصوصاً کیسه نخی، در ظرف را حتما بسته نگهدارید. باز بودن در ظرف، کم کم عطر و بوی برنج را تغییر می دهد. بهتر است ظرف یا کیسه برنج با فاصله ای به ارتفاع 30 سانتی متر از سطح زمین نگهداری شود و همچنین به کمک استفاده از یک حفاظ فلزی مشبک، از ورود موجودات جونده ای مانند موش جلوگیری کنید.
پیشنهاد برای مطالعه: طرز تهیه ماسک آبرسان برنج و خواص آن
شپشک یا جوجو برنج چیست؟
در اثر رطوبت و گرما، تخم آفت هایی در برنج رشد و تکثیر می‌یابند. آفت‌های برنج، شپشک خوانده می شوند که در قدیم این آفت به جوجو هم معروف بوده است. این حشره، سر خرطومی شکلی کوچکتر از مورچه داشته و رنگ آن قهوه‌ای است. شپشک، نزدیک به ۴ ماه زنده می ماند و هنگام تخم ریزی می تواند ۴۰۰ تا ۵۰۰ تخم بگذارد. چنانچه 2 تا 3 عدد از این حشره ها وارد برنج شوند پس از 2 یا 3هفته، در تمام حجم برنج پخش می شوند.
روش های از بین بردن شپشک برنج
روش اول از بین بردن شپشک یا جوجو برنج
شما می توانید به روشی سنتی، شپشک برنج را از بین ببرید. به این صورت که برنج را در جایی که نور مستقیم به آن نخورد پخش کنید تا هوا بخورد. شپشک های زنده، از برنج خارج می‌شوند و اگر باد بوزد، شپشک های مرده نیز از برنج خارج خواهند شد. این حشرات بسیار سبک هستند و به راحتی می‌توان آنها را از برنج خارج کرد. برای خارج کردن شپشک های مرده برنج، باد پنکه هم می تواند کاربرد خوبی داشته باشد.
روشی دیگر این است که پارچه بزرگ و تمیزی را زیر نور آفتاب و در محلی دور از گرد و خاک، پهن کنید و برنج حشره زده را روی آن قرار دهید. بودن در معرض هوا و گرمای شدید آفتاب بین ساعت ۱۲تا ۳ بعدازظهر، می تواند حشره های برنج را بیرون بکشاند. راهکاری دیگر که در این باره موثر شناخته شده است، پاشیدن نمک لابه لای برنج است که هرچند تاثیر زیادی در از بین بردن حشرات ندارد اما می تواند به میزان قابل توجهی باعث پیشگیری از تکثیر آن ها شود.
روش دوم
راه دیگری که بسیاری از افراد برای پیشگیری از شپشک زدن برنج بکار می گیرند، استفاده از قرص های سیر موجود در بازار است. این قرص ها معمولا ترکیبات فسفردار دارند و از آنجا که ترکیبات فسفردار بوی سیر می دهند، در بازار بنام قرص سیر، در دسترس هستند ولی در واقع سیری در تهیه آنها به کار نرفته است. البته قرص خود گیاه سیر هم در بازار موجود است اما بیشتر قرص سیرهایی که در داروخانه یا عطاری ها موجود هستند، قرص «فستوکسین» هستند، که ترکیب های فسفردار دارند و بوی سیر می دهند.
قرص فستوکسین مانند نفتالین قابلیت تصعید شدن دارد. یعنی به یکباره از حالت جامد به حالت گاز درمی آید. در انبارهای بزرگ، روی گونی های برنج را با پلاستیک های بزرگی که می اندازند، می پوشانند و این قرص ها را زیر آن ها قرار می دهند و با بستن تمام در و پنجره ها به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت، باعث تصعید قرص ها و ضدعفونی شدن برنج ها توسط بخار ناشی از تصعید قرص می شوند. می توان در فضای خانه، قرص های سیر را برای جلوگیری از مخلوط شدن با برنج، داخل یک قوطی کبریت قرار داد و پس از ایجاد چند سوراخ ریز روی قوطی کبریت، آن را داخل گونی برنج ها انداخت. این قرص های سمی به هیچ وجه نباید خرد یا لابه لای برنج، مخلوط شوند.
سخن پایانی
شما پس از باز کردن کیسه برنج با این موجودات ریز رو به رو شده اید؟ از چه روشی برای از بین بردن این شپشک ها در برنج استفاده می کنید؟ شما می توانید تجربیات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید. همچنین می توانید مطلب روش خارج کردن آرسنیک از برنج را نیز مطالعه کنید.
