میوه آرایی شب یلدا قطعا یکی از بخش های جذاب این رسم به حساب می آید. از این رو در این مقاله به بخشی از میوه آرایی شب یلدا که قطعا بخشی جذاب برای نو عروس ها به شمار می آید، می پردازیم. یلدا یک جشن سنتی ایرانی است که طولانی ترین شب سال در نیمکره شمالی است که از زمان های قدیم بسیار محبوب بوده است. این جشن در حدود 20 یا 21 دسامبر هر ساله جشن گرفته می شود. شرح مختصری از یلدا و سنت های مربوطه به شرح زیر است.
یلدا
یلدا در شعر فارسی بسیاری از چیزهایی مانند جدایی بین عزیزان، تنهایی و انتظار را بیان می کند. بسیاری معتقدند که، بعد از این شب این انتظار و جدایی به پایان می رسد، چرا که نور می درخشد و زیبایی بر تاریکی غلبه می کند. پس از این شب، نور بر تاریکی غالب می شود، چون روزها بلندتر میشوند و نور بیشتری وجود دارد. یلدا ریشه در اعتقادات زرتشتی و مذهب میترا دارد.
میترا ها معتقدند که میترا، خدای ایرانی نور و حقیقت است. گفته شده است که میترا، از نور بیرون آمده و از کوه های البرز متولد شده است که نماد خدای خورشیدی است که قدرت تاریکی را از دست می دهد. ایرانیان باستان که به نام “یار غار” شناخته می شدند، در غارها در طول شب گرد هم می آمدند تا شاهد این معجزه آفتاب باشند. امروزه یلدا تبدیل به یک مناسبت اجتماعی شده است که دوستان و خانواده برای خوردن، نوشیدن، داستان گویی و خواندن شعر، به ویژه فال حافظ، دور هم جمع می شوند.
آتش افروختن یلدا
در آستانه شب یلدا آتشی(مانند شمع یا چراغ قدیمی) در منزل روشن می شود و خانواده و دوستان در اطراف یک کرسی دور هم جمع می شوند. یک میز مربع که یک پتو روی آن پوشیده شده و زیر میز نیز یک بخاری برای گرم کردن قرار داده می شود. مردم معمولا در خانه بزرگترین اعضای خانواده ها جمع می شوند تا از لحظات دور هم بودن لذت ببرند. مخلوطی از آجیل، میان وعده ها و میوه ها مانند انگور، خربزه، عسل، انار، گلابی، نارنج، نارنگی، سیب، گردو، بادام، بادام زمینی، کشمش، پسته و فندق در این بین قرار دارد. میوه آرایی شب یلدا نیز بخشی هنری و جذاب در این جشن است.
در این شب، یکی از قدیمی ترین اعضای خانواده از خداوند برای برکت های سال گذشته و برای رفاه در سال آینده دعا می کند. سپس او خربزه و هندوانه را برمیدارد و سهم هر کس را به او میدهد. برش هر میوه نماد حذف بیماری و درد از خانواده است. ترکیبی از آجیل و میوه های خشک، به ویژه دانه های کدو و کشمش، آورده می شود. این میوه ها امید را برای بهار و تابستان وعده می دهند.
میوه های قرمز یلدا
میوه های قرمز رنگ نمادهای زندگی و شور و نشاط هستند. اعتقاد بر این است که انار از مردم در برابر شیطان محافظت می کند. مخلوط آجیل هم برای مشغولیات شب فراهم است. خوردن آجیل در آینده به رونق منجر می گردد. هندوانه و ماست به عنوان درمان برای جلوگیری از گرمازدگی در تابستان خورده می شوند، زیرا این میوه ها دارای طبع سردی هستند. حلوا نیز برای غلبه بر درجه حرارت سرد زمستان، در نظر گرفته می شود. در شب های جشن، آتش افروختن و چراغ های روشن برای کمک به خورشید در نبرد علیه تاریکی استفاده می شود. مردم شعر می خوانند، موسیقی پخش می کنند و داستان ها و سرگرمی می خوانند.
آداب و رسوم شب یلدا در ایران
در اغلب نقاط ایران، خانواده ها، خویشاوندان و دوستان دور هم جمع میشوند و از شب تا صبح تا غروب آفتاب می نشینند. به مردم توصیه می شود که این کار را انجام دهند، زیرا اعتقاد بر این بود که قدرت های شیطانی در آن زمان در اوج خود بودند و به همین ترتیب از شر و بدبختی محافظت خواهند شد.
در بیشتر این مراسم، خانواده و بستگان به خانه پدربزرگ و مادربزرگ می روند و شب را با آنها می گذرانند. در این مراسم، انواع میوه ها، شیرینی ها و آجیل همراه با چای و شربت سرو می شوند. مهمان ها از یک شام خوب لذت می برند و پس از آن، بزرگان دیگران را با گفتن داستان هایشان سرگرم می کنند. خواندن شاهنامه و تقدیر از دیوان حافظ یکی دیگر از شیوه های مورد علاقه و مشترک این سنت باستان ایرانی است.
برنامه دیگری که در بعضی از مناطق شایع است، همان چیزی است که یک مرد جوان درگیر آن خواهد بود. او در این شب، هفت نوع میوه و هدایای مختلف را برای خانواده همسرش می فرستد. گاهی اوقات، دختر و خانواده اش نیز سعی می کنند هدیه ای را برای مرد جوان به ارمغان بیاورند. میوه آرایی شب یلدا، تزئینات و نورپردازی خانه ها و منازل با شمع نیز، از جمله آداب و رسوم شگفت انگیز در شب یلدا در ایران است. اگر چه قبل از اختراع برق بیشتر این شیوه انجام می شد، اما در بعضی از نقاط کشور نیز هنوز هم رایج است.
غذا و نوشیدنی، بخش مرکزی این سنت ایرانی است
در میان همه ی موارد، موارد زیر در شب یلدا رایج تر است:
میوه ها:
هندوانه، انار، سیب قرمز، گلابی، خرمالو و چغندر پخته شده: میوه آرایی شب یلدا با این میو ه ها قطعا بسیار دیدنی و زیبا می گردد. سه مورد اول مهمترین آنها هستند. در دوران پیش از اسلام، زمانی که مهر پرستی توسط ایرانیان به کار گرفته می شد، رنگ قرمز نماد خورشید بود که به سبب همبستگی رنگ سپیده دم در نظر گرفته می شد. بنابراین، این میوه بخشی جدایی ناپذیر از این سنت است. همچنین اعتقاد بر این است که خوردن هندوانه در شب یلدا افراد را از گرمای بیش از حد و یا بیماری هایی که از طریق هوای داغ تابستان ایجاد می شود، محافظت می کند.
آجیل:
ترکیبی از پسته، بادام، فندق، علاوه بر آن کشمش، زردآلو یا سایر میوه ها، انجیر و دانه های بو داده مانند هندوانه و کدو تنبل است. آجیل می تواند بو داده یا مخلوط خام باشد.
نوشیدنی ها:
معمولا چای و انواع شربت و اگر برف وجود داشته باشد، مخلوطی از برف و عصاره انگور می تواند برای شما در شب یلدا لذت بخش باشد.
غذای اصلی برای شام:
برنج و ماهی در صورت امکان، در غیر این صورت، یکی از غذاهای محلی بسته به هر شهر یا منطقه در این شب رایج است. جشن آغاز زمستان چیزی نیست که فقط در ایران اتفاق افتد، بلکه مناطق دیگری مانند پاکستان، ژاپن، چین، کره، فیلیپین، تایلند، ویتنام، اسکاتلند، بولیوی، پرو، اکوادور، باهاما، جامائیکا، کارولینا و ویرجینیا، روسیه و .. نیز این شب را جشن می گیرند. همه آنها از زمستان خوششان می آید و این شب را با توجه به سنت های خود جشن می گیرند. در ادامه برخی نمونه تزیین میوه آرایی شب یلدا خدمتتان آورده شده است.