لازم است نوزادان از بدو تولد تا 6 سالگی، مطابق با جدول زمانبندی واکسیناسیون کودک، واکسن های لازم را دریافت کنند. تزریق به موقع واکسن ها، بدن کودکان و نوزادان را در برابر بیماری های خطرناک، ایمن می کند. واکسن ها حاصل میکروب یا ویروس ضعیف شده هر بیماری هستند که بعد از تزریق، بدن پادزهر آن را تولید می کند. تزریق مربوط به واکسن بدو تولد نوزاد، درست بعد از به دنیا آمدن نوزاد بایست انجام شود. بعد از آن، یک کارت واکسن نوزادان در اختیار والدین قرار می گیرد که در آن، جدول زمانبندی واکسن کودکان به همراه نوع واکسن قید شده است.
نکته قابل توجه اینکه والدین بهتر است در مورد مراقبت های بعد از هر واکسن، اطلاعات کافی داشته باشند تا با آرامش بیشتری بتوانند از فرزند خود مراقبت های لازم را به عمل آورند. مراکز بهداشت، واکسیناسیون اطفال را به صورت رایگان و فقط با داشتن شناسنامه و کارت واکسن انجام می دهند. علاوه بر این می توان جهت تزریق واکسن کودکان به درمانگاه ها و مراکز خصوصی هم مراجعه کرد.
زمانبندی واکسن نوزادان
واکسن های مربوط به ۲، ۴، ۶ ماهگی که کاملا مشابه هم هستند، شامل یک نوع واکسن خوراکی به نام فلج اطفال و یک نوع واکسن تزریقی به نام پنج گانه (دیفتری، کزاز، سیاه سرفه، هپاتیت و آنفولانزا) به عضله پا هستند.
واکسن نوزادان که بایست در ۱۲ ماهگی تزریق شود، ام ام آر نام دارد که شامل (سرخک، سرخجه و اوریون) بوده و عملکردی متفاوت دارد. این واکسن به عضله بازو زده می شود و با تزریق آن، تبی به سراغ کودک نمی آید و نیازی به دادن استامینوفن نیست اما یک هفته بعد ممکن است کودک کمی علایم بعد از تزریق واکسن مثل تب و دانه زدن را در بدن خود نشان دهد.
پیشنهاد برای مطالعه: جوش هاي ريز روي صورت و بدن نوزاد | علت + درمان
واکسن ۱۸ ماهگی ماهیتی متفاوت داشته و شامل یک عدد واکسن خوراکی فلج اطفال و دو عدد تزریقی بنام های سه گانه (دیفتری، کزاز و سیاه سرفه) و ام ام ار است که بایست یکی به عضله دست و دیگری به عضله ران پا زده شود. به طور خلاصه می توان اطلاعات مربوط به واکسیناسیون کودکان را اینگونه شرح داد:
لیست واکسیناسیون نوزاد
- واکسن نوزادان بدو تولد: ب ث ژ، هپاتیت ب، فلج اطفال خوراکی
- 2، 4 و 6 ماهگی: پنج گانه ( سه گانه + هپاتیت B + هموفیلوس آنفولانزا )، فلج اطفال خوراکی
- ۱۲ ماهگی یا یک سالگی: MMR
- ۱۸ ماهگی: یادآور اول سه گانه، یادآور فلج اطفال خوراکی، MMR
- ۶ سالگی: یادآور دوم سه گانه، یادآور فلج خوراکی
نکات مهم برای واکسیناسیون نوزادان
واکسیناسیون نوزادان کم وزن
برنامه ایمن سازی کودکان نارس و یا کم وزن نیز مطابق جدول ایمن سازی عادی است و تزریق واکسن ها بایست حتما طبق برنامه تنظیم شده پیش برود. در مورد تزریق هیچ واکسن نوزادان جز سیاه سرفه محدودیت سنی وجود ندارد و درصورت عدم سابقه ایمن سازی، لازم است مطابق با برنامه واکسن تزریق شود. در صورت وجود اختلالات ایمنی چه اولیه و چه اکتسابی مثل لوسمی (انواع سرطان خون) و غیره، واکسن های ویروسی زنده و واکسن BCG منع استفاده دارند.
واکسن های چند نوبتی
در مورد واکسن های چند نوبتی مثل فلج اطفال، سه گانه و هپاتیت ب، چنانچه ایمن سازی طبق فواصل تعیین شده صورت نگرفته باشد، لزومی به از سرگرفتن واکسیناسیون نبوده و بر مبنای واکسیناسیون قبلی، برنامه ایمن سازی، طبق جدول مربوطه، دنبال می شود.
چنانچه کودک پس از دریافت واکسن سه گانه، تب بالای 40 درجه (درجه مقعدی) و یا تشنج را تجربه کند، در نوبت های بعدی بایستی از واکسن دوگانه استفاده شود. برای مطالعه روش های پایین آوردن تب کودک کلیک کنید. علاوه بر این، اگر به هر علتی، در سن زیر 7 سال، واکسن دوگانه به جای سه گانه تزریق شود، لازم است جمعا سه نوبت تکرار شود و سه گانه اولی به جای سه نوبت تکرار شود. به این ترتیب سه گانه اولی به جای یک نوبت محاسبه خواهد شد.
واکسن نوزادان با ضایعه مغزی
کودکانی که به ضایعات مغزی پیشرونده مبتلا هستند، نباید تزریق واکسن سه گانه را دریافت کنند. در مورد آن ها باید از واکسن دوگانه استفاده شود. فاصله بین نوبت سوم واکسن سه گانه و یادآوری سه گانه، بایست بیش از 6 ماه باشد. پس از پایان 6 سالگی، تزریق واکسن سه گانه مجاز نیست و در صورت لزوم واکسن دوگانه ویژه بزرگسالان را می توان مورد استفاده قرار داد. چنانچه واکسن های زنده ویروسی به طور همزمان تزریق نشوند، بایست بین تزریقشان، حداقل یکماه فاصله باشد.
تغذیه نوزاد
تغذیه با هر نوع شیر از جمله شیر مادر با مصرف واکسن فلج اطفال مغایرتی ایجاد نکرده و لزومی به ندادن شیر قبل یا بعد از ایمن سازی نیست، همچنین کمی استفراغ پس از خوراندن قطره فلج اطفال مشکل ساز نبوده و نیازی به تجدید واکسن نوزادان ندارد.
تزریق همزمان واکسن سرخک و ب ث ژ اصلا مساله ساز نیست و بایست در دو محل جداگانه انجام شود.
ضرورت تزریق واکسن سرخک
چناچه به هر علتی، واکسن دوم سرخک در سن 15 ماهگی تزریق نشود، در اولین فرصت ممکن بایست این واکسناسیون صورت گیرد.
بهترین سن برای تلقیح ب ث ژ، در زمان تولد است. در صورتی که کودکی در بدو تولد، نوبت اول واکسن هپاتیت خود را دریافت نکرده باشد. باید نوبت اول آن همراه سه گانه اول، نوبت دوم همراه سه گانه دوم و نوبت سوم همراه سرخک به او تزریق شود. در صورت عدم دریافت تزریق شیرخواران تا سه ماهگی، می توان همزمان با سه گانه دوم دوز اول، همزمان با سه گانه سوم دوز دوم، همزمان با سرخک دوز سوم، واکسن هپاتیت ب را تزریق کرد (به هر صورت فواصل تزریق واکسن های هپاتیت نباید کمتر از یک ماه باشد).
مثبت بودن HBsAg در والدین نوزاد
در صورتی که نوزاد از مادر HBsAgمثبت بدنیا آمده باشد، لازم است تا تزریق همزمان ایمونوگلوبولین اختصاصی هپاتیت B همراه با واکسن هپاتیت B در دو عضله جداگانه، در سریع ترین زمان ممکن و ترجیحا در ظرف 12 ساعت پس از تولد، دریافت کند. در صورت عدم دسترسی به ایمونوگلوبولین اختصاصی، تزریق واکسن هپاتیت ب، به تنهایی نیز در ساعات اولیه پس از تولد، حدود 75 درصد تا 95 در صد ایمنی ایجاد می کند. چنانچه در یکی از زوجین HBsAg مثبت باشد، زوج دیگر و سایر فرزندان آن ها بایستی بر علیه بیماری هپاتیت ب واکسینه شوند. در صورت ابتلا به بیماری هموفیلی، لازم است واکسن هپاتیت زیر جلدی تزریق شود.
سخن پایانی
به طور کلی واکسیناسیون در نوزادان اهمیت بسیاری دارد، والدین باید زمانبندی صحیح واکسن نوزادان را در دست داشته باشند که به موقع برای دریافت این واکسن اقدام کنند. اگر این مطلب برای شما مفید واقع شد، پیشنهاد می کنیم در صورت نیاز مقاله زردی نوزاد و راهکارهای درمان و کاهش آن را مطالعه فرمایید.
